Natychmiastowa wykonalność nakazu zapłaty

Rozważania prawne poprzedzić należy generalną uwagą, że w postępowaniu zażaleniowym dotyczącym kwestii natychmiastowej wykonalności nakazu zapłaty wydanego na podstawie weksla zakres kognicji sądu drugiej instancji jest ograniczony i wyklucza formułowanie poglądów prawnych wiążących Sąd Okręgowy w toku dalszego procedowania.Przechodząc do meritum przypomnieć należy, że zgodnie z art. 492 § 3 k.p.c. (zd. pierwsze i drugie) nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. W razie wniesienia zarzutów sąd może na wniosek pozwanego wstrzymać wykonanie nakazu. Zgodzić należy się z generalną uwagą Sądu Okręgowego, że natychmiastowa wykonalność nakazu zapłaty wydanego na podstawie weksla, po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia, jest regułą i tylko w sytuacjach usprawiedliwionych charakterem zgłoszonych zarzutów uzasadnione jest wstrzymanie jego wykonania. Wywód ten należy uzupełnić, wskazując, że przytoczony przepis nie zawiera żadnych merytorycznych przesłanek wstrzymania wykonalności nakazu zapłaty z weksla. W ocenie Sądu Apelacyjnego podobieństwo przedmiotowej instytucji do instytucji zawieszenia rygoru natychmiastowej wykonalności wyroku zaocznego uzasadnia stosowanie w tym zakresie w drodze analogii legis przesłanek z art. 346 § 1 k.p.c. Stosownie do art. 346 § 1 k.p.c. na wniosek pozwanego sąd zawiesi rygor natychmiastowej wykonalności nadany wyrokowi zaocznemu, jeżeli wyrok ten został wydany z naruszeniem przepisów o dopuszczalności jego wydania albo jeżeli pozwany uprawdopodobni, że jego niestawiennictwo było nie zawinione, a przedstawione w sprzeciwie okoliczności wywołują wątpliwości co do zasadności wyroku zaocznego. Z istoty postępowania nakazowego odpowiednie stosowanie cytowanego przepisu dotyczyć może tylko warunku wątpliwości co do zasadności zaskarżonego nakazu.Przekładając powyższe uwagi na realia niniejszej sprawy należy przypomnieć, że weksel który poręczył pozwany – zarówno w chwili jego wystawienia jak i udzielenia na nim poręczenia - miał charakter weksla niezupełnego. Kontrowersyjna pomiędzy stronami kwestia istnienia porozumienia wekslowego w rozumieniu art. 10 prawa wekslowego nie jest tożsama z fizycznym sporządzeniem deklaracji wekslowej i będzie podlegać ustaleniom w toku dalszego postępowania. W tym stanie rzeczy charakter zarzutów ogniskujących się wokół kwestii przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego, wypełnienia weksla w sposób niezgodny z porozumieniem oraz zarzut nieważności poręczenia z powodu braku zgody małżonki pozwanego (w kontekście art. 36 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w brzmieniu przed dniem 20 stycznia 2005 r. ) uzasadniają wstrzymanie wykonalności zaskarżonego nakazu zapłaty. Skarżący przedstawił na ich poparcie rzeczową, logiczną i adekwatną do sytuacji procesowej argumentację. Zostanie ona – co oczywiste – zweryfikowana w toku dalszego postępowania. Na aktualnym etapie procesu poddała ona jednak zasadność wydanego nakazu zapłaty w wątpliwość w stopniu uzasadniającym wstrzymanie jego wykonalności (I ACz 1249/12 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Krakowie z 2012-09-05).Stosownie do treści art. 492§3 k.p.c. nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. W razie wniesienia zarzutów sąd może na wniosek pozwanego wstrzymać wykonanie nakazu. Jak zatem wynika z powyższej regulacji, samo wniesienie zarzutów od nakazu zapłaty nie powoduje „obligatoryjnego wstrzymania wykonania nakazu zapłaty. Sąd może wstrzymać jego wykonanie, lecz nie dowolnie, a jedynie wówczas, gdy jest to celowe i istnieją ku temu przesłanki, a więc wówczas gdy treść zarzutów wskazuje na prawdopodobieństwo uchylenia nakazu zapłaty, lub też, podobnie jak w przypadku wstrzymania wykonania wyroku na skutek wniesienia skargi o wznowienie postępowania czy wniesienia skargi kasacyjnej, gdy istnieje prawdopodobieństwo powstania niepowetowanej szkody na skutek wykonania nakazu zapłaty. Pojęcie niepowetowanej szkody oznacza w szczególności brak dostatecznego majątku po stronie powoda, z którego pozwany mógłby uzyskać zwrot spełnionego dobrowolnie lub wyegzekwowanego świadczenia. Innymi słowy, chodzi o obawę, że w razie ewentualnego uwzględnienia zarzutów od nakazu zapłaty restytucja będzie niemożliwa lub wyjątkowo uciążliwa (I ACz 2074/12 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny we Wrocławiu z 2012-11-15)