Podatek VAT jako świadczenie nienależne

W przypadku, gdy sprzedawca ujął w cenie kwotę podatku od towarów i usług, mimo, że sprzedaż nie podlegała opodatkowaniu bądź była od podatku zwolniona, nabywca, który zapłacił pełną cenę ma do sprzedawcy roszczenie cywilnoprawne o zwrot tej części ceny, która obejmuje podatek od towarów i usług. Jest ona bowiem nienależnym świadczeniem w rozumieniu przepisu art. 410 § 2 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2004 r., V CK 293/03, OSNC 2005/3/51, LEX nr 125519; wyrok Sadu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 24 stycznia 2013 r., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2011 r., I CSK 66/11, LEX nr 1133784; V ACa 678/12, LEX nr 1282592).W wyroku z dnia 18 sierpnia 2000 r. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt 229/99, (...), Lex nr 46149) wskazał, że jeżeli sprzedawca niewłaściwie obliczył i pobrał cenę, na przykład w wyniku bezzasadnego uwzględnienia w cenie kwoty podatku, kupujący ma do niego cywilnoprawne roszczenie o zwrot części ceny, która to część w danym wypadku stanowi nienależne świadczenie.W ocenie Sądu Okręgowego zasadnie Sąd Rejonowy przyjmując powyższe stanowisko powołał się wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2004 r., wydany w sprawie V CK 293/03. Nie było bowiem przeszkód dla przyjęcia za Sądem Najwyższym, iż zastosowanie przez strony w umowie stawki podatku VAT w wysokości nieprawidłowej sprawia, iż umowa co do uzgodnionej ceny w części odpowiadającej różnicy pomiędzy stawkami VAT prawidłową a nieprawidłową jest nieważna. We wskazanej sprawie również doszło do nieprawidłowego naliczenia podatku VAT w umowie sprzedaży nieruchomości, odmiennym było natomiast, iż strony po zauważeniu tych nieprawidłowości złożyły oświadczenie do umowy. Powyższe jednak w ocenie Sądu pozostawało bez wpływu na rozważania Sądu Najwyższego, który w części wstępnej oceniał, czy zapłacona kwota bezpodstawnie naliczonego podatku VAT stanowi świadczenie nienależne i czy strona, która w taki sposób świadczyła ma roszczenie na podstawie art. 410 k.c. o jego zwrot. Sąd powołując się na inne orzeczenia Sądu Najwyższego przesądził, iż w każdej sytuacji, w której strona uiściła cenę zawierającą podatek VAT naliczony niezgodnie z przepisami ustawy o tym podatku, świadczenie takie jest świadczeniem nienależnym. Powyższy pogląd mając na uwadze wskazane powyżej orzeczenia uznać należy za ugruntowany w orzecznictwie.Skoro zatem naliczono podatek VAT niezgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług to część podatku nieprawidłowo naliczonego stanowi świadczenie nienależne.III Ca 855/12 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Gdańsku z 2013-05-15