Sprzedaż alkoholu przez internet
Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży może być prowadzona tylko na podstawie zezwolenia wydanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), właściwego ze względu na lokalizację punktu sprzedaży na podstawie pisemnego wniosku przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 18 ust. 6 pkt 2 tej ustawy, do wniosku o wydanie zezwolenia przedsiębiorca musi dołączyć dokument potwierdzający tytuł prawny do lokalu stanowiącego punkt sprzedaży napojów alkoholowych, natomiast zgodnie z art. 18 ust. 7 pkt 8 warunkiem prowadzenia sprzedaży napojów alkoholowych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży jest prowadzenie sprzedaży w punkcie sprzedaży spełniającym wymogi określone przez radę gminy. Przepis ten wprowadza zasadę udzielania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Tylko podmiot posiadający stosowne zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych może taką działalność prowadzić.Wskazać należy, że ustawa o wychowaniu w trzeźwości statuuje zamknięty katalog zezwoleń na prowadzenie sprzedaży alkoholu. W związku z tym organ wydający zezwolenie może udzielić wyłącznie takiego zezwolenia, które jest przewidziane w przepisach ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Wymieniony w art. 18 omawianej ustawy katalog zezwoleń ma charakter zamknięty. Ustawodawca nie przewidział w nim kategorii zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych przez Internet (w sklepie internetowym).Nie jest dopuszczalne dokonywanie wykładni rozszerzającej tych przepisów i wnioskowanie, że skoro ustawa nie zakazuje wprost sprzedaży internetowej napojów alkoholowych, to taka sprzedaż jest dozwolona. Zakaz sprzedaży napojów alkoholowych przez Internet wynika wprost z treści ustawy. Zakaz ten znajduje odzwierciedlenie w braku jednoznacznego przyzwolenia na sprzedaż alkoholu z wykorzystaniem Internetu w przepisach ustawy o wychowaniu w trzeźwości oraz w jej preambule.Uchwalając przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości ustawodawca miał na celu co do zasady ograniczenie dostępności alkoholu, a nie wprowadzenie ogólnej dostępności tych produktów. Ewentualne dopuszczenie sprzedaży alkoholu w sklepach internetowych prowadziłoby wprost do rozszerzenia zakresu dostępności tych napojów. Niewątpliwie to nie rozszerzenie dostępności napojów alkoholowych było celem ustawodawcy ustanawiającego przepisy o zasadach sprzedaży tych napojów, ale stworzenie ograniczeń w ich dostępności. Dlatego też, wykładając cele ustawodawcy, niezbędne jest odwołanie się do preambuły i przepisów ogólnych zamieszczonych w rozdziale I ustawy o wychowaniu w trzeźwości. Naczelny Sąd Administracyjny orzekając w sprawach zezwoleń na sprzedaż alkoholu niejednokrotnie – odwołując się właśnie do preambuły ww ustawy – zwracał uwagę, że jej celem jest ograniczenie dostępności napojów alkoholowych.Preambuła do ustawy o wychowaniu w trzeźwości brzmi następująco: Uznając życie obywateli w trzeźwości za niezbędny warunek moralnego i materialnego dobra Narodu, stanowi się, co następuje.... Zdaniem I. Skrzydło-Niżnik i G. Zalas Preambuła do ustawy o wychowaniu w trzeźwości jest krótka i ma charakter normy (wypowiedzi) celowościowej dla całej poprzedzonej nią treści ustawy. W praktyce oznacza to jej duży wpływ na interpretację treści przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości (zob. Skrzydło-Niżnik I., Zalas G., Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Komentarz, wyd. Zakamycze, 2002). Wyjaśnienia wymaga, że wypowiedź ustawodawcy zapisana w preambule ustawy o wychowaniu w trzeźwości jest szczególnie kwalifikowanym materiałem normatywnym, służącym do budowy norm prawnych, bez względu na to, czy w samej treści preambuły są one zawarte.Należy mieć na uwadze treść przepisu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o wychowaniu w trzeźwości, w którym wprost stwierdzono, że zadania w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi wykonuje się przez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, w szczególności poprzez ograniczenie dostępności alkoholu. Realizacja tych zadań wymaga przy tym środków rzeczywiście i faktycznie zmierzających do ograniczenia spożycia alkoholu i jego dostępności. Celem tej ustawy jest ograniczenie dostępności alkoholu, więc za działanie zmierzające w przeciwnym kierunku należałoby uznać przyjęcie rozszerzającej wykładni przepisów w zakresie wydawania zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych i uznanie, że dopuszczalna jest także sprzedaż internetowa. Nie ma wątpliwości, że dopuszczenie sprzedaży internetowej prowadziłoby do istotnego rozszerzenia dostępności alkoholu. Zatem pozostawałoby to, jak wyżej powiedziano, w sprzeczności z preambułą i celami, jakimi kierował się ustawodawca przyjmując przepisy wymienionej ustawy.Sumując stwierdzić należy, iż jeżeli ustawodawca nie przewidział prawnej możliwości sprzedaży alkoholu za pośrednictwem Internetu, to na gruncie ustawy o wychowaniu w trzeźwości nie dozwolił jej, ponieważ – co wynika z celu ustawy – nadrzędnym celem jest wychowanie w trzeźwości łącznie z przeciwdziałaniem alkoholizmowi. Za przeciwdziałanie alkoholizmowi nie może być uznana taka wykładnia art. 18 ustawy o wychowaniu w trzeźwości, która rozszerzałaby enumeratywnie w nim wymieniony katalog zezwoleń na sprzedaż alkoholu.II GSK 431/10 - Wyrok NSA z 2011-04-14