Zbycie przedsiębiorstwa a podatek VAT

W orzecznictwie konsekwentnie prezentowany jest pogląd, że wyłączenie, o którym mowa w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, dotyczy tylko takiej transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w wyniku której następca prawny (nabywca) będzie prowadził działalność gospodarczą w oparciu o przekazane przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część (por. np. wyroki NSA: z 6 listopada 2014 r., I FSK 1668/13; z 29 maja 2014 r., I FSK 1028/13; z 1 marca 2013 r., I FSK 375/12, CBOSA).Autorowi skargi kasacyjnej umyka jednak przy wykładni art. 6 pkt 1 ustawy o VAT wzgląd na zasadę jednolitego stosowania prawa UE (por. wyrok TSUE w sprawie 26/62 Van Gend en Loos), na gruncie systemu VAT explicite wyrażoną w pkt 61 preambuły do dyrektywy 2006/112/WE. Znaczenie tej zasady podkreślono również w przywołanych przez Sąd pierwszej instancji wyrokach w sprawach C-444/10 Christel Schriever (pkt 22) i C-497/01 Zita Modes Sàrl (pkt 34-35), w kontekście wykładni zwrotu przekazanie, odpłatnie lub nieodpłatnie lub jako wkładu do spółki całości lub części aktywów, użytego w art. 5 ust. 8 zdanie pierwsze szóstej dyrektywy (obecnie art. 19 dyrektywy 2006/112/WE, którego implementację stanowi art. 6 pkt 1 ustawy o VAT). Pamiętać przy tym należy, że w świetle art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Trybunał Sprawiedliwości stoi na straży jednolitości wykładni i stosowania przepisów prawa unijnego, toteż jego orzecznictwo ma niebagatelne znaczenie dla prawidłowego odczytania treści zharmonizowanych regulacji podatkowych, w tym przypadku art. 6 pkt 1 ustawy o VAT i transponowanego nim art. 19 dyrektywy 2006/112/WE, czego normatywnym wyrazem na gruncie spraw z zakresu interpretacji indywidualnych jest treść art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej. W orzecznictwie, jak i w piśmiennictwie wskazuje się niekiedy wręcz (wbrew deklaracjom samego Trybunału), że w praktyce (wyrok Trybunału – uwaga Sądu) determinuje treść orzeczenia sądu krajowego w danej sprawie, a także mimo braku wyraźnego uregulowania tej kwestii, faktycznie ma moc powszechnie obowiązującą (por. np. wyrok NSA z 19 września 2008 r., I GSK 1038/07, CBOSA; szerzej zob. np. K. Scheuring, Precedens w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Warszawa 2010 , rozdz. 2 i 4).Należy wobec tego uwzględnić, że Trybunał Sprawiedliwości prezentuje stanowisko, że przedmiotowe wyłączenie ma za zadanie umożliwić państwom członkowskim ułatwienie przekazywania przedsiębiorstw lub części przedsiębiorstw, poprzez uproszczenie tych transakcji i unikanie naruszenia płynności finansowej nabywcy nadmiernym obciążeniem podatkowym, które i tak odzyskałby on następnie poprzez odliczenie naliczonego VAT. W związku z tym zastosowanie tegoż wyłączenia wymaga, by nabywca miał zamiar prowadzić przekazane przedsiębiorstwo lub jego część, a nie natychmiast zlikwidować działalność i ewentualnie sprzedać zapasy (zob. ww. wyroki: w sprawie Zita Modes Sàrl, pkt 39, 44; w sprawie Christel Schriever, pkt 23, 37). Nie powinien więc w świetle przytoczonych tez nasuwać zastrzeżeń pogląd Sądu pierwszej instancji, że intencją prawodawcy było, aby całość przekazanych składników służyła i pozwalała na prowadzenie działalności gospodarczej przez nabywcę.W tej sytuacji nie może odnieść pożądanego skutku omawiany zarzut błędnej wykładni art. 6 pkt 1 ustawy o VAT; jest ona bowiem zgodna z linią orzeczniczą Trybunału Sprawiedliwości, a także Naczelnego Sądu Administracyjnego. W szczególności nie do przyjęcia jest w tym kontekście twierdzenie strony skarżącej, że z art. 19 dyrektywy 2006/112/WE nie wynika, iż warunkiem wyłączenia od VAT zbycia przedsiębiorstwa jest to, aby nabywca kontynuował bezpośrednio działalność gospodarczą przy użyciu nabytego przedsiębiorstwa (s. 19 skargi kasacyjnej). Przypomnieć należy, że w ww. przepisie dyrektywy 2006/112/WE wprost wskazano, że nabywca majątku (przedsiębiorstwa) będzie traktowany jako następca prawny przekazującego.Nie mogą również zostać uznane za zasadne argumenty strony odnoszące się do rozbieżności stanowisk Sądu w sprawach dotyczących VAT oraz podatku dochodowego od osób fizycznych (s. 18 skargi kasacyjnej). Należy podkreślić, że w art. 6 pkt 1 ustawy o VAT jest mowa o następstwie prawnym specyficznym dla podatku od towarów i usług (zob. ww. wyrok w sprawie I FSK 1028/13). Sprzeczność wskazywana przez stronę ma więc charakter w dużej mierze pozorny, jeżeli uwzględnić akcentowaną w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości autonomiczność pojęć systemu podatku od wartości dodanej z jednej strony (zob. np. wyrok w sprawie C-284/03 Temco Europe, pkt 16 oraz powołaną tam linię orzeczniczą) i niezharmonizowany charakter podatku dochodowego z drugiej.I FSK 113/14 - wyrok z 2015-03-04 NSA