Organ podatkowy w sprawie o ustalenie
Legitymację czynną w sprawach o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego na podstawie art. 199a par. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa w związku z art. 189 (1) k.p.c. ma organ podatkowy (czyli w niniejszej sprawie Naczelnik Urzędu Skarbowego), a nie Skarb Państwa działający przez właściwe statio fisci. Za przyjęciem takiej tezy przemawia treść powołanych przepisów w zestawieniu z poglądami przeważającymi w doktrynie i orzecznictwie. Konstatacja ta automatycznie prowadzi do oddalenie powództwa wniesionego przez Skarb Państwa reprezentowany przez Naczelnika Urzędu Skarbowego jako podmiot nie mający legitymacji prawnej.W tym miejscu należy powołać przepisy stanowiące podstawę niniejszego powództwa. Otóż zgodnie z art. 199 a par. 3 Ordynacji podatkowej jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania, w szczególności zeznań strony, chyba że strona odmawia składania zeznań, wynikają wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe, organ podatkowy występuje do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia tego stosunku prawnego lub prawa. Zgodnie zaś z art. 189 (1) k.p.c. Uprawnienie żądania istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego przysługuje również, w toku prowadzonego postępowania, organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej, jeżeli ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa jest niezbędne dla oceny skutków podatkowych - I C 1747/12 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie z 2014-06-13.Należy wskazać, że przepis art. 189 1 k.p.c. inaczej określa legitymację czynną w unormowanym w nim postępowaniu o ustalenie. Przewidziane w tym przepisie powództwo o ustalenie może wytoczyć jedynie organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej i tylko w toku prowadzonego postępowania podatkowego lub kontrolnego, jeżeli żądane ustalenie jest niezbędne do oceny skutków podatkowych. O legitymacji czynnej w świetle art. 189 1 k.p.c. decydują więc - zamiast interesu prawnego - dwie wyraźnie przewidziane w nim przesłanki: posiadanie statusu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej oraz niezbędność żądanego ustalenia do rozstrzygnięcia sprawy w toku prowadzonego postępowania podatkowego lub kontrolnego. Brak którejkolwiek z tych przesłanek uzasadnia oddalenie powództwa. (podobnie Sąd Apelacyjny w Katowicach – wyrok z dnia 14 stycznia 2014 roku sygn. akt I ACa 949/13 (BAZA LEX 1428074))Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 17 listopada 2010 r. wydanym w sprawie II FSK 957/09 wskazał, że postępowanie z art. 189 1 k.p.c. ma charakter incydentalny wobec postępowania prowadzonego przez organ kontroli skarbowej, w którym organ ten rozpatruje, a następnie rozstrzyga prowadzoną sprawę z zakresu prawa podatkowego. Celem tej regulacji było wprowadzenie sądowej gwarancji ochrony interesów podatnika. Organ podatkowy, konkretyzując stosunki z zakresu prawa podatkowego, w zakresie, w jakim stosunki cywilnoprawne mają znaczenie dla stosunków podatkowych, występuje z powództwem, gdy z zebranego materiału dowodowego wynikają wątpliwości dla oceny skutków podatkowych. W postępowaniu sądowym ustalane są fakty składające się na hipotezę normy prawnej stosowanej przez organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej. Postępowanie prowadzone zaś na podstawie art. 199a ordynacji podatkowej jest jednym z instrumentów ochrony interesów państwa w zapewnieniu odpowiedniego poziomu wpływów z danin publicznych. Innymi słowy, celem postępowania jest ochrona interesów fiskalnych państwa, której realizacja stanowi przejaw władczej formy działania państwa.( BAZA LEX nr 745983) - I ACa 1563/13 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Apelacyjny w Łodzi z 2014-06-17.