Próba ugodowa w sprawie o wydanie nieruchomości

Zgodnie z art. 175 k.c. do biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń, tj. art. 121-124 k.c. Bieg ten może więc ulec zawieszeniu (art. 121 k.c.), jego zakończenie może ulec wstrzymaniu (art. 122 k.c.) oraz podlega przerwie (art. 123 k.c.).Cytowany wyżej przepis odsyła w zakresie przerwy biegu zasiedzenia do art. 123 k.c. Stosownie do § 1 bieg przedawnienia przerywa się: przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia; przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje; przez wszczęcie mediacji.Zgodnie z jednolitym orzecznictwem Sądu Najwyższego czynnością procesową w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 k.c., która przerywa bieg zasiedzenia, jest tylko takie działanie, które jest skierowane przeciwko posiadaczowi i jest akcją zaczepną bezpośrednio zmierzającą do pozbawienia go posiadania. Jako przykład wskazać należy: wystąpienie z powództwem windykacyjnym, wnioskiem o wszczęcie egzekucji zmierzającej do odzyskania władztwa nad rzeczą, wnioskiem o zniesienie współwłasności, wnioskiem o dział spadku, powództwem o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (por. m.in.: uchwała z dnia 18 czerwca 1968 r., III CZP 46/68, OSNC 1969, nr 4, poz. 62, uchwała z dnia 28 lipca 1992 r., III CZP 87/92, OSN 1993, nr 3, poz. 31, postanowienie z dnia 22 stycznia 2002 r., V CKN 587/00, LEX nr 54334, postanowienie z dnia 5 kwietnia 2012 r., II CSK 395/11, LEX nr 1170227).Jako czynność przerywającą bieg terminu zasiedzenia przyjmuje się także zawezwanie posiadacza nieruchomości do próby ugodowej w sprawie o wydanie nieruchomości (por. np. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2006 r., III CZP 42/06, OSNC 2007, nr 4, poz.54).Podzielając powyższe stanowisko Sąd Okręgowy uznał, iż w istniejącym stanie faktycznym zainicjowanie przez uczestniczki postępowania pojednawczego przez złożenie do Sądu Rejonowego w Olsztynie wniosków o zawezwanie do próby ugodowej stanowi nadużycie prawa podmiotowego (art. 5 k.c.)Przerwanie biegu przedawnienia zasiedzenia następuje przez czynność zmierzającą do rozpoznania bądź egzekwowania roszczeń danego rodzaju, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. Art. 123 k.c. nie wymienia expressis verbis postępowania pojednawczego (zawezwania do próby ugodowej), które przy braku woli porozumienia ze strony przeciwnika inicjatora takiego postępowania nie prowadzi do osiągnięcia skutku, o którym mowa w tym przepisie. W tej sytuacji jeżeli instytucja ta, tj. zawezwanie do próby ugodowej w sprawie wydania nieruchomości, zostaje użyta tylko i wyłącznie do spowodowania przerwy biegu zasiedzenia, a nie faktycznego wydobycia nieruchomości, nie może rodzić skutków przewidzianych w normie tego przepisu. Wystąpienie przez uczestniczki z wnioskami o zawezwanie małżonków Ś. do próby ugodowej, w sytuacji gdy prawie od dwóch lat toczy się sprawa w postępowaniu apelacyjnym, z oczywistych względów nie może doprowadzić do wydania przedmiotowych nieruchomości, zważywszy na procesowe stanowisko wnioskodawców. Jest to więc w istocie zabieg pozorny, obliczony nie na wydobycie nieruchomości, a jedynie na przerwanie biegu zasiedzenia, który należy uznać za nadużycie prawa podmiotowego (art.5 k.c.).Jak podkreślił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 18 grudnia 2013 r., I CSK 275/13 (LEX nr 1424849) „sprzeczna z poczuciem słuszności jest próba wnioskodawcy – Skarbu Państwa przerwania biegu zasiedzenia nieruchomości przez uczestników przez złożenie ostatniego dnia biegu terminu zasiedzenia wniosku o charakterze windykacyjnym, w okolicznościach oczywistego zaniedbania interesów wynikających z własności przez kilkadziesiąt lat. W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy uznał za nadużycie prawa wystąpienie przez właściciela, który nie interesował się przedmiotem swojego prawa przez kilkadziesiąt lat, z roszczeniem stricte windykacyjnym pod koniec biegu terminu zasiedzenia. Tym bardziej więc wystąpienie przez uczestniczki z wnioskiem o wszczęcie postępowania pojednawczego w zaistniałej w niniejszym postępowaniu sytuacji procesowej było zabiegiem pozornym, i powoływanie się przez uczestniczki na tę okoliczność stanowi nadużycie prawa, które nie może korzystać z ochrony prawnej w świetle przewidzianej w art. 5 k.c. klauzuli generalnej.IX Ca 928/13 - postanowienie z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Olsztynie z 2015-03-13