Twórca - podmiot prawa autorskiego

Prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej. Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu. Dopóki twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonywaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku – właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.Współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie. Domniemywa się, że wielkości udziałów są równe. Każdy ze współtwórców może żądać określenia wielkości udziałów przez sąd, na podstawie wkładów pracy twórczej. Każdy ze współtwórców może wykonywać prawo autorskie do swojej części utworu mającej samodzielne znaczenie, bez uszczerbku dla praw pozostałych współtwórców. Do wykonywania prawa autorskiego do całości utworu potrzebna jest zgoda wszystkich współtwórców. W przypadku braku takiej zgody każdy ze współtwórców może żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeka uwzględniając interesy wszystkich współtwórców. Każdy ze współtwórców może dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia prawa autorskiego do całości utworu. Uzyskane świadczenie przypada wszystkim współtwórcom, stosownie do wielkości ich udziałów. Do autorskich praw majątkowych przysługujących współtwórcom stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego o współwłasności w częściach ułamkowych.Autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego, w szczególności do encyklopedii lub publikacji periodycznej, przysługują producentowi lub wydawcy, a do poszczególnych części mających samodzielne znaczenie – ich twórcom. Domniemywa się, że producentowi lub wydawcy przysługuje prawo do tytułu.Kierownik produkcji filmu reklamowego nie może zostać zaliczony do grona współtwórców utworu audiowizualnego w rozumieniu art. 69 w związku z art. 1 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, jeżeli w procesie powstawania tego utworu pełnił on względem współtwórców wyłącznie funkcje służebne (organizacyjno-administracyjne lub gospodarcze) - Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 5 kwietnia 2002 r. III RN 133/2001Nie sposób ustalać autorstwa utworu tylko na potrzeby wypłaty wynagrodzenia, gdyż w takiej sytuacji nie można by wykluczyć, że jeden z potencjalnych jego autorów wystąpi z powództwem o ustalenie komu przysługują wszelkie prawa do spornego utworu. W konsekwencji mogłoby dojść do kolizji pomiędzy dwoma orzeczeniami sądu. Z tego względu przed ustaleniem komu wypłacić wynagrodzenie za korzystanie z utworu należy ustalić kto jest jego autorem. Takie ustalenie może odbyć się w procesie, w którym każda z osób, za którą przemawia domniemanie z art. 8 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, będzie występowała w charakterze strony, osobiście lub przez osobę jej prawa reprezentujące. Czy będzie to odrębny proces od tego, który się toczy, czy też do toczącego się procesu zostaną wezwane zainteresowane osoby jest kwestią otwartą. W każdym razie wyrok w sprawie wynagrodzenia za korzystanie ze spornego utworu musi być poprzedzony ustaleniem komu przysługują osobiste i majątkowe prawa do tego utworu (Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 25 czerwca 2009 r. III CZP 43/2009).Przy dziełach mających charakter dzieła wspólnego nierozłącznego nie występują dające się wyodrębnić i nadające się tym samym do samodzielnej eksploatacji wkłady twórcze poszczególnych współtwórców dzieła jako całości. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, możliwe jest jednak określenie wielkości udziałów twórczych każdego ze współautorów dzieła wspólnego nierozłącznego. Jeżeli nie zostanie wykazana w toku postępowania (lub przyjęta w odpowiednim porozumieniu współtwórców) wysokość udziału twórczego poszczególnych twórców, aktualizuje się domniemanie prawne (wzruszalne), pozwalające na przyjęcie równości udziałów twórczych (Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 17 czerwca 2004 r. V CK 13/2004).Wprowadzenie do utworu, będącego podręcznikiem akademickim, poprawek niemających charakteru merytorycznego, a jedynie będących poprawkami stylistycznymi czy korektorskimi, nie jest przejawem działalności twórczej i nie uzasadnia przyznania osobie, która dokonała takich poprawek, przymiotu współtwórcy utworu (art. 1 ust. 1 i art. 9 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 7 listopada 2003 r. V CK 391/2002).Osoba, która przy tworzeniu obiektu fotograficznego wykonuje tylko czynności techniczne obsługi sprzętu fotograficznego ściśle według wskazówek twórcy, nie jest współtwórcą w rozumieniu art. 9 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 5 lipca 2002 r. III CKN 1096/2000).